Có người hỏi Tàu Hũ Biết Cười rằng: “Ăn chay có làm con người trở nên thuần khiết hơn không?”. Tớ trả lời, “Tùy thôi. Nếu bạn ăn rau mà miệng cay hơn ớt vì phán xét người khác… thì chắc là chưa đâu.”
Nội dung chính
Ăn chay không phải là chứng nhận đạo đức – mà là thực tập hiểu và thương 🙏
🌿 Bắt đầu từ đâu không quan trọng bằng bước đi như thế nào…
Trong kinh điển Phật giáo, ăn chay được nhấn mạnh như một phương tiện để nuôi dưỡng lòng từ, chứ không phải tiêu chuẩn đánh giá sự giác ngộ. Đức Phật Thích Ca từng dạy: “Tâm thanh tịnh, thì ăn cơm trắng hay bún chay cũng đều là thực phẩm giải thoát.”
Nhiều Phật tử thời nay khi ăn chay lại… vô tình gắn kèm nó với một loại chứng nhận đạo đức ngầm. Gặp người ăn mặn, họ lập tức:
- Nhíu mày.
- Lắc đầu.
- Nhắc về nhân quả với âm lượng như cái loa chùa tháng 7.
Thật ra, điều đó không sai về mặt lý thuyết, nhưng sai về mặt khởi tâm. Phán xét không sinh từ trí tuệ, mà sinh từ cái tôi – cái tôi ăn chay, cái tôi “hiểu đạo”, cái tôi… cao hơn bạn.
🍃 Ví dụ nhỏ trong chánh niệm
Có những lúc, khi bước vào con đường ăn chay, ta vô tình biến bát cơm của mình thành một “tấm thẻ đạo đức” – và cũng từ đó, ta bắt đầu nhìn vào bát cơm của người khác với con mắt đánh giá. Nhưng thực tập chánh niệm và từ bi không nằm ở việc ai ăn chay lâu hơn, ai thuần chay hơn, mà là ở chỗ mình có hiểu và thương người bạn đồng hành trên hành trình ấy hay không.
Trong một buổi cơm chay tại quán thiện nguyện, có một anh sinh viên lần đầu đến dùng bữa. Anh ấy gắp thử một miếng rau củ kho, rồi rón rén gắp thêm miếng tàu hũ, ăn chậm rãi.
Một bạn thiện nguyện thấy anh để lại gần nửa đĩa rau muống luộc, liền hỏi với vẻ không hài lòng:
“Ăn chay mà còn kén chọn vậy, sao gọi là tu?”
Lúc đó, bác đầu bếp đứng gần đó mỉm cười nói:
“Con à, có người tập ăn chay từ cái tâm, chứ không phải từ cái khẩu vị. Mỗi người đến với món chay bằng một câu chuyện riêng, mình không nên ép họ ăn hết, mà nên mời họ ăn bằng sự cảm thông.”
Về sau, mới biết anh sinh viên đó đang cố ăn chay để vượt qua bệnh rối loạn tiêu hóa. Anh đến quán vì tin món ăn ở đây nhẹ nhàng và nấu bằng lòng tử tế.
Có người ăn chay một tháng 4 ngày, người khác 10 năm chưa động tới miếng thịt. Lại có người đang trên hành trình bỏ bớt từ từ: bữa thì cắt trứng, bữa thì bỏ cá, bữa thì… ngó nghiêng món gà ủ muối rồi thôi. Chúng ta không cùng xuất phát điểm, không cùng điều kiện, không cùng trải nghiệm sống. Vậy thì hà cớ gì ép nhau cùng… dừng lại ở một mốc?
Phật dạy: “Tùy duyên mà độ, không phải cưỡng cầu.”
Vậy nên mỗi người sẽ đến với ăn chay theo cách riêng, đôi khi là một nỗi đau, một sự thức tỉnh, hay đơn giản là… thấy món nấm kho tiêu ngon quá!
Và như vậy là đủ. Không ai cần phải vượt qua kỳ thi đạo đức để được gọi là người tốt.
Tàu hũ cũng từng… phán xét (và quê quá chừng) 🤝
Thú thiệt, ngày xưa tớ cũng từng trợn mắt khi thấy bạn cùng thiền ăn xúc xích trong buổi picnic. Nhưng bạn ấy quay sang nói nhẹ: “Tớ đang cố ăn chay từng ngày, hôm nay mệt quá nên lỡ… ăn tí. Cảm ơn vì đã không la tớ.”
Tớ nghe mà quê muốn chui vô nồi nước tương. Vì sao? Vì bạn ấy không cần bị nhắc nhở. Bạn ấy đang tự đấu tranh mỗi ngày, và điều bạn ấy cần nhất, là một cái nhìn dịu dàng, không phải cái mỏ “tinh tấn” của tớ.
Cơm chay ăn với rau, chứ đừng ăn kèm thái độ 🫶
Thế giới này đã đủ cay rồi, nên bát cơm chay mà chan thêm sự phán xét thì khó nuốt lắm nha. Từ bi là món ăn không lời, là khi ta hiểu người khác đang đi trên hành trình riêng – có thể không giống ta, nhưng vẫn đáng trân trọng như nhau.
Vậy nên, ăn chay mà vui, mà từ tốn, mà bao dung – ấy mới là cách khiến hạt cơm thanh tịnh trở thành hạt giống an lành.
Hãy là miếng tàu hũ mềm mại trong nồi canh cuộc đời, bạn nhé!