Có những món ăn nhìn giản dị như một nắm tay… nhưng lại nắm trọn cả một thời tuổi thơ đầy yêu thương.
Với tôi, món đó là bánh ít lá gai – cái bánh đen mun nhỏ bé, quấn trong lớp lá chuối xanh thẫm như tình mẹ, bên trong ấp một viên nhân đậu xanh bùi ngọt. Nhỏ bé vậy thôi, nhưng gói trọn trong đó biết bao đêm dài mẹ tôi lụi cụi bên bếp lửa đỏ hồng.
Mỗi khi nhìn thấy bánh ít ở đâu, lòng tôi lại rưng rưng – không phải vì nhớ vị bánh, mà vì nhớ bàn tay mẹ, nhớ những đêm không ngủ của người phụ nữ ấy vì muốn con được ăn ngon.
Nội dung chính
- Đám giỗ chay và cuộc thi thầm lặng của tình yêu 🕯️
- Những chiếc bánh không hoàn hảo, nhưng hoàn hảo bằng tình yêu 🍃
- Mẹ ăn chay cả đời – không ồn ào, chỉ yên lặng thương yêu 🧘♀️
- Bánh ít không phải để bán – mà để yêu thương 🎁
- Mỗi chiếc bánh là một bài thơ quê hương 📜
- Ăn chay là thương – không cần danh xưng to lớn 💗
- Ẩn sau lớp bột lá gai – cả một triết lý sống 🌿
Đám giỗ chay và cuộc thi thầm lặng của tình yêu 🕯️
Hồi xưa, mỗi lần trong xóm có đám giỗ chay, mẹ tôi sẽ nói với giọng rạng rỡ như được mời dự tiệc: “Để mẹ làm vài chục cái bánh ít lá gai đem qua cúng nhé.”
Nhưng đằng sau sự hào hứng ấy, tôi biết, là một cuộc chiến thầm lặng với thời gian. Thi gói bánh cho kịp trời sáng – cuộc thi mà giải thưởng chỉ là nụ cười hài lòng khi thấy mọi người ăn ngon.
Có đám giỗ sáng mai, từ chiều hôm trước mẹ đã bắt đầu. Tôi nhìn mẹ rửa từng chiếc lá chuối – từng chiếc một, kỹ càng như rửa cho đứa con yêu. Phơi nắng cho khô ráo. Vo đậu từng hạt, loại bỏ những hạt hỏng. Thắng nước đường với lửa nhỏ nhỏ, khuấy đều tay để không bị khét. Xay lá gai thành bột xanh đen óng ả. Rồi nhào bột đến tận khuya, đôi tay đã nhăn nheo vì tuổi tác mà vẫn cần mẫn.
Đôi khi tôi thức giấc lúc gà trống vừa gọi sáng, đã thấy mẹ ngồi giữa mâm lá chuối xanh như tấm thảm thiên nhiên. Tay thoăn thoắt như nhảy múa, mắt lim dim vì thiếu ngủ, miệng khe khẽ nhẩm những câu kinh quen thuộc.
Hình ảnh ấy in sâu trong tôi – một người mẹ giữa đêm tối, với ánh đèn vàng vọt, gói từng chiếc bánh như gói từng tâm tình.
Những chiếc bánh không hoàn hảo, nhưng hoàn hảo bằng tình yêu 🍃
Chiếc bánh mẹ gói luôn nhỏ hơn thường thấy ở ngoài chợ, không tròn vo mà hơi méo méo như trái tim không đều nhưng chân thành. Mỗi lần tôi hỏi: “Sao mẹ không làm tròn như người ta?”, mẹ chỉ cười hiền – nụ cười như nắng mai đầu ngày:
“Bánh để cho người ăn ngon, không phải để thi đẹp, con ạ.”
Rồi mẹ lại vuốt nhẹ chiếc bánh trước khi đặt vào xửng hấp – cử chỉ dịu dàng như thể vừa vuốt lên điều gì rất mềm mại, rất thiêng liêng trong trái tim mình.
Lúc đó tôi chưa hiểu. Bây giờ mới biết: mẹ vuốt lên đó tình yêu, sự chăm sóc, và cả ước mong người ăn sẽ cảm nhận được sự ấm áp từ đôi bàn tay này.
Mẹ ăn chay cả đời – không ồn ào, chỉ yên lặng thương yêu 🧘♀️
Tôi chưa bao giờ nghe mẹ “thuyết giáo” về ăn chay. Chỉ biết, từ khi tôi còn bé tí như nắm tay, mâm cơm có mẹ thì luôn có đậu hũ trắng tinh, có đĩa rau xanh mướt, có món kho màu nâu sánh đậm đà, và một nồi canh thanh mát bốc khói thơm ngào ngạt làm cả nhà ấm cúng.
Không có bảng hiệu “gia đình ăn chay” treo ngoài cửa. Không có những câu khẩu hiệu về môi trường hay đạo đức. Chỉ là… mẹ sống như vậy thôi. Nhẹ tênh như làn gió, nhưng vững chắc như gốc cây già.
Mẹ không bao giờ nói mình tốt hơn ai, không bao giờ phán xét ai ăn thịt. Mẹ chỉ sống theo cách mình tin tưởng – âm thầm, kiên định, và luôn tràn đầy yêu thương.
Bánh ít không phải để bán – mà để yêu thương 🎁
Có hôm tôi hỏi ngây thơ: “Sao mẹ làm vất vả vậy mà không bán bánh cho người ta mua cho rồi?”
Mẹ đáp, giọng dịu như nước suối chảy: “Bán thì mệt cái tâm, con ạ. Còn đem tặng thì… khỏe cái bụng.”
Quả thật như vậy. Mỗi lần có ai khen bánh ngon, mẹ không nói gì – chỉ đứng dậy, lặng lẽ đi gói thêm. Có khi khách đến chơi, ăn thử một cái, khen “ngon quá dì ơi”, mẹ sẽ rạng rỡ như được tặng món quà quý:
“Con ra sau vườn hái thêm lá chuối tươi đi – buộc vào cho đẹp đàng hoàng, rồi gói cho cô mười cái mang về.”
Những chiếc bánh mẹ làm luôn nhiều hơn cần thiết. Vì trong tim mẹ, luôn có một góc nhỏ chừa phần để cho – cho ai đó, cho tình thương, cho sự sẻ chia không tên.
Mỗi chiếc bánh là một bài thơ quê hương 📜
Bây giờ lớn rồi, xa nhà, tôi mới thấm thía: mỗi chiếc bánh ít mẹ gói, chính là một đoạn ký ức quê hương được ươm mầm bằng tình yêu.
Lá gai mẹ hái ngoài vườn sau – thứ lá tưởng như cây dại, hoang vu, nhưng khi xay ra lại thơm dịu như mùi đất sau cơn mưa. Lá chuối mẹ rửa từng chiếc, hong nắng cho mềm mại. Đậu xanh mẹ hấp vừa chín tới, không quá lửa không quá sống, rồi tán nhuyễn từng hạt, trộn đường với liều lượng vừa phải – thứ ngọt không quá gắt, ngọt mà thấm vào lòng người.
Từng thứ một, mẹ đều nhớ, đều giữ, đều trân trọng. Không ai gọi đó là “bảo tồn văn hóa dân tộc” hay “giữ gìn bản sắc truyền thống”… Nhưng mẹ vẫn làm. Lặng lẽ như đêm, bền bỉ như sông.
Ăn chay là thương – không cần danh xưng to lớn 💗
Giờ tôi cũng tập ăn chay, học theo mẹ. Chưa được như mẹ, nhưng lòng cũng muốn giống mẹ một chút – sống nhẹ nhàng, sống yêu thương.
Thỉnh thoảng, tôi cũng thử gói bánh ít. Méo hơn mẹ nhiều lần. Nhân thì lòi ra tứ tung. Lá chuối thì bị rách toang. Nhưng mỗi lần ngồi gói, tôi lại nghe đâu đó tiếng mẹ – khe khẽ tụng những câu kinh quen thuộc. Tôi thấy mẹ ngồi dưới hiên nhà cũ, bàn tay nhuốm đen bóng vì nước lá gai, nhưng nụ cười thì rạng rỡ như hoa sen nở.
Lúc đó tôi hiểu: mình không chỉ đang gói bánh. Mình đang gói cả tình yêu, cả ký ức, cả những giá trị mẹ đã âm thầm truyền lại.
Ẩn sau lớp bột lá gai – cả một triết lý sống 🌿
Ăn chay, theo mẹ, không phải để tỏ ra mình tốt hơn ai, mình cao thượng hơn ai. Mà đơn giản là để bớt gây đau khổ. Để thương yêu trở nên dễ dàng hơn. Để sống chậm lại, sống sâu sắc hơn, sống trong sạch hơn – như mảnh đất quê hương mình sinh ra và lớn lên.
Ẩn sau một chiếc bánh ít nhỏ bé, có thể là cả một người mẹ vĩ đại – và cả một đời sống thầm lặng nhưng ngập tràn nghĩa tình.
Ẩn sau lớp bột lá gai đen nhánh ấy, có khi là cả một nền văn hóa đẹp đẽ: biết sẻ chia, biết gìn giữ, biết thương yêu nhau bằng chính trái tim – chứ không phải bằng những lời nói hoa mỹ.
Và tôi, mỗi khi ăn bánh ít, đều cảm nhận được điều đó. Cảm nhận được tình yêu mẹ. Cảm nhận được sự ấm áp của quê hương. Cảm nhận được ý nghĩa sâu sắc của việc sống chay – không phải vì luật lệ, mà vì yêu thương.
Có những câu chuyện không cần to tiếng để cảm động. Chỉ cần chân thành, nhẹ nhàng như chiếc bánh ít trong tay mẹ – và đã đủ làm ấm lòng người.